[Interview] Tonie Broekhuijsen over kijken en weten bij New Skool Media

Hallo Tonie. Hoe bevalt het eigen baas zijn?

Eerlijk gezegd nogal dubbel. Ik vind de vrijheid heerlijk, maar het is soms wel jammer dat je slechts interimmer bent, in die zin dat je weet dat je alleen de verandering in gang zet, maar het niet tot het einde kunt voldragen.

Wat heb jij met wetenschap?

Ik ben altijd nieuwsgierig. Ik wil altijd weten waarom, hoe en wat. Mijn boekenkasten vallen om met dikke pillen: geschiedenis heeft mijn voorkeur, maar ik houd ook van maatschappelijke beschouwingen, boeken over technologische innovaties, internet, massapsychologie, politiek.

Je bent hoofdredacteur van KIJK en Know How. Kun je beiden magazines omschrijven? Waar zitten de verschillen?

Know How is een licentie-uitgave van het Engelse How It Works. Meer een gezinsblad, voor ouders met kinderen. Wordt ook veel door volwassen zelf gelezen, maar heel erg toegespitst op concrete zaken. Zo werkt de elektrische auto. Zo werken je nieren. En zo werkt de flappentap. Gemaakt vanuit de verwondering van kinderen. Met veel uitgewerkte illustraties, zodat je ook kunt laten zien wat je bedoelt. Een leuk blad dat rond de vakanties prima verkoopt. Onze Vraag & Antwoord doet het altijd erg goed.

KIJK is een ander verhaal. De meeste mensen kennen het van vroeger, zoals ze zelf zeggen. Jongens vooral, die het lazen in de puberteit. Beetje de nerdjes van toen. De laatste tien, vijftien jaar heeft de redactie er een blad voor volwassenen van gemaakt. Dat is goed gelukt. Dat zien we ook aan ons abonneebestand dat voornamelijk uit volwassenen bestaat; meestal mensen die zeer lang abonnee zijn. Ik roep ook de hele tijd: de verhalen van KIJK concurreren makkelijk met de wetenschapsverhalen in de kwaliteitskranten, maar te weinig mensen zijn daarvan nog op de hoogte. Het jongensimago blijft aan het blad plakken. Zwarte gaten in het ongrijpbare heelal en reizen naar Mars, dat werk. Dat is de spagaat waarin we ons bevinden.

KIJK heeft een lange geschiedenis. Kun je een aantal mijlpalen noemen?

De gloriejaren van KIJK liggen duidelijk in de jaren zeventig en tachtig. Daar kent iedereen het ook nog van. In de jaren zestig en zeventig was het zelfs een weekblad.
Eind jaren tachtig presenteerde Wubbo Ockels nog een tv-programma bij de TROS, geïnspireerd op de KIJK. Bij de bekendste hoofdredacteur van KIJK, de onlangs overleden Hans Waleveld, heb ik ooit nog gesolliciteerd, maar ik werd helaas niet aangenomen. Monique Punter, zijn opvolger, overleed zeer jong - dat was absoluut een dieptepunt. Ik kende haar zelf ook, omdat we allebei rookten. Vivianne Bendermacher, die in 2014 het blad verliet om haar eigen bedrijf te beginnen, heeft KIJK omgeturnd tot een tijdschrift voor volwassenen. Ik ben daar inhoudelijk zeer van gecharmeerd. Zij heeft ook KIJK Live! opgezet, met een pubquiz. Die hebben we vorig jaar nog twee keer georganiseerd. Vond ik geweldig om bij te zijn. Daar komt publiek van 15 tot 85 jaar. En allemaal écht zeer enthousiast. In die zin is het meer een mentaliteitsblad.

Je adverteerders bestaan voornamelijk uit technische bedrijven en hogescholen. Is die gespecialiseerde groep een voordeel of juist een nadeel?

In principe is het een voordeel, maar dat is helaas niet meer zo. Vroeger was KIJK het enige populair wetenschappelijke tijdschrift van Nederland. Inmiddels zit het schap vol met titels als Quest, met z'n vele specials over onder andere psychologie en geschiedenis, New Scientist, Wetenschap in Beeld, EOS en natuurlijk de National Geographic. Dus mensen met een specifieke belangstelling voor alleen natuur of alleen psychologie of geschiedenis grijpen ook naar andere titels. In die zin zijn we een general interest titel binnen ons genre. Dat maakt het moeilijker om je staande te houden, ook bij adverteerders.

Welke nieuwe verdienmodellen omarm je?

Wat bedoel je met nieuw? Branded content, zoals dat tegenwoordig heet, bestaat al zolang er advertenties zijn. Je kunt van alles verzinnen, maar als hoofdredacteur moet je je altijd afvragen: is dit relevant voor mijn publiek? Dat vertrouwen mag en moet je niet misbruiken. Zonder lezers heb je geen adverteerders. Zo simpel is het. Onder druk van de dalende oplages wordt dat voor het gemak wel eens vergeten.
Wij hebben laatst samen met Suzuki een special gemaakt over de introductie van de nieuwe Ignis. Dat pastte bij KIJK, omdat het over innovaties in de auto en de auto-industrie ging.

Welke waarden van de titels bescherm je te allen tijde?

Je moet gewoon eerlijk zijn. Geen bullshit verkopen. Dat gebeurt teveel. Van Rob van Vuure heb ik bij Libelle geleerd: onderschat je lezers nooit. Zo is dat. Dat gold voor de lezers van AutoWeek, dat geldt ook voor de lezers van KIJK en Know How. Ja, we zien samenwerkingen met adverteerders graag tegemoet, maar het moet relevant zijn voor beide partijen. Dan kan er veel. Op de special met Suzuki wordt duidelijk gecommuniceerd dat het om een samenwerking gaat. Daar valt geen lezer over.

Wat zijn je plannen qua vernieuwing?

Innovatie is het buzz-woord van onze tijd. Er is in de afgelopen 10 jaar een hele startupcultuur ontstaan. Vanuit de overheid wordt dat via Start-Up Delta gefaciliteerd. Op de Nederlandse universiteiten vindt veel innovatie plaats, in samenwerking met de industrie. Denk aan de ontwikkeling van nieuwe brandstoffen, materialen, software, medische apparatuur, zelfs militaire voertuigen. We gaan ons meer richten op die onderwerpen. We hebben al een paar jaar de rubriek Nedertech over innovaties. Vorig jaar hebben we Het beste techidee van 2016 gelanceerd, met een uitreiking tijdens KIJK Live! Dat werd door de lezers, universiteiten en de tech-industrie enthousiast ontvangen. Dat willen we in KIJK op meerdere manieren gaan uitbreiden.

Wat is het laatste nieuws?

We gaan meer specials uitgeven. In januari hebben we de KIJK Kies-je-toekomst-gids uitgegeven, samen met Van Dijk Educatie. Een special voor middelbare scholieren over de keuze voor een vervolgopleiding. Er ligt een grote druk op kinderen om in één keer de juiste keuze te maken. Dat is moeilijk voor ze. Je moet op 16-jarige leeftijd maar net weten waar je talent ligt. Hoge scholen en universiteiten maken erg veel reclame voor hun opleidingen, maar die jongeren zijn niet gek. Die zien ook wel dat het reclame is. Wij hebben een special gemaakt waarin mensen die een opleiding hebben gevolgd daarop terugkijken. Ook studenten die een tweede kans nodig hadden of jongeren die helemaal uit het systeem zijn gestapt, hebben we aan het woord gelaten. We willen weer meer jongeren gaan interesseren voor KIJK, aansluiten bij hun belevingswereld, zonder de rest van ons te vervreemden. Nieuwsgierige mensen zijn van alle leeftijden. Noem het een mentaliteit.

Qua onderwerpen gaan we ons meer richten op technische en maatschappelijke veranderingen en vernieuwingen. Komende week verschijnt een special over het fenomeen Revolutie. Met Che Guevara op de cover.

We leven in spannende tijden, met veel maatschappelijke onrust. Veel innovatie ook, op het gebied van informatie-technologie. Die zaken hebben met elkaar te maken. De boekdrukkunst maakte de reformatie mogelijk. Nu zien we veel onrust in de wereld ontstaan dankzij internet. Daar schrijven we over. Denk ook aan de Arabische lente en alle cyber-aanvallen. We vragen ons af: hoe ontstaat zo'n revolutie eigenlijk? Wat wij een revolutie noemen, is vaak een staatsgreep, een machtswisseling van de ene door de andere elite. We kijken terug op Iran, Roemenië, de dekolonisatie van Afrika, onze eigen watergeuzen uit de 16e eeuw. Uiteraard konden we niet om het ontstaan van de Sovjet-Unie heen in 1917, maar we verbinden daar wel meteen het ontstaan van Poetin's Rusland aan. Komt 26 mei uit. Ik zou zeggen: koop die special, daar leer je van!